Các trường hợp dễ bị trật visa vĩnh trú

Việc xin visa vĩnh trú, cũng như các loại tư cách lưu trú khác tại Nhật Bản, sẽ được xét duyệt tùy theo từng trường hợp cụ thể. Việc được chấp thuận hay bị từ chối còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, những lý do thường gặp dẫn đến việc bị từ chối cấp visa vĩnh trú có thể kể đến như sau:

---

1. Không chứng minh được sự ổn định cư trú tại Nhật Bản

Nếu người nộp đơn có quá nhiều ngày rời khỏi Nhật Bản, khiến cơ quan xét duyệt nhận thấy người đó không có nền tảng sống ổn định và lâu dài tại Nhật, thì có khả năng cao sẽ bị đánh giá là “không lấy Nhật Bản làm nơi sinh sống chính” và bị từ chối.
Vì visa vĩnh trú là tư cách lưu trú cho phép người nước ngoài được đối xử gần như ngang hàng với người Nhật về mặt pháp lý, nên việc có cuộc sống ổn định tại Nhật là điều kiện hiển nhiên.

---

2. Chưa đủ thời gian cư trú tại Nhật tính đến thời điểm nộp đơn

Ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt, thông thường người xin visa vĩnh trú cần phải sinh sống tại Nhật ít nhất 10 năm tính đến thời điểm nộp hồ sơ, nếu không sẽ không đáp ứng điều kiện về “phù hợp với lợi ích quốc gia” và có thể bị từ chối.
Thời gian chờ kết quả sau khi nộp hồ sơ có thể từ 6 tháng đến 1 năm, nhưng thời gian này không được tính vào tổng thời gian cư trú yêu cầu. Điều kiện 10 năm cần phải hoàn tất trước khi nộp hồ sơ.

---

3. Thay đổi nơi làm việc trước hoặc trong thời gian xin visa

Trường hợp người nộp đơn thay đổi nơi làm việc so với lần nộp hồ sơ gần nhất (ví dụ: khi gia hạn visa) nhưng chưa cập nhật thay đổi với cục xuất nhập cảnh, mà đã nộp hồ sơ xin visa vĩnh trú, thì có thể bị đánh giá không tốt.
Không nhất thiết sẽ bị từ chối, nhưng việc nộp hồ sơ ngay sau khi chuyển việc, hoặc thay đổi công việc trong thời gian hồ sơ đang xét duyệt là điều nên tránh.

---

4. Thu nhập hằng năm thấp

Một trong những điều kiện để được cấp visa vĩnh trú là “có khả năng tự lập kinh tế”. Điều này thường được đánh giá dựa trên thu nhập 3 năm gần nhất, thể hiện qua giấy chứng nhận thuế cư trú và chứng nhận nộp thuế.
Thông thường, nếu thu nhập không đạt khoảng 3 triệu yên/năm thì sẽ rất khó được xét duyệt.

Tuy nhiên, thu nhập không phải yếu tố duy nhất – hồ sơ còn được xét duyệt tổng thể dựa trên tình trạng cư trú, số lượng người phụ thuộc, v.v…
Ngay cả những người có thu nhập trung bình, nếu có quá nhiều người phụ thuộc thì khả năng bị đánh giá tiêu cực cũng cao.

Đặc biệt, nếu có quá nhiều người phụ thuộc tại Việt Nam dẫn đến tình trạng miễn thuế cư trú, thì dù không bị từ chối hoàn toàn, vẫn nên loại bỏ những người không thực sự cần thiết khỏi danh sách người phụ thuộc.
Điều này cũng áp dụng cho cả các loại tư cách lưu trú khác, không chỉ riêng visa vĩnh trú.

---

5. Không đóng bảo hiểm hưu trí (quốc dân hoặc phúc lợi)

Trong những năm gần đây, việc có lịch sử đóng bảo hiểm hưu trí hay không cũng được đưa vào tiêu chí xét duyệt.
Nếu chưa từng đóng hoặc chỉ nộp bổ sung một phần sau khi bị yêu cầu, thì khả năng được cấp visa gần như bằng không.
Dù không có tiêu chí rõ ràng về “cần đóng trong bao lâu”, nhưng về nguyên tắc, người nộp đơn phải có lịch sử đóng phù hợp với chuẩn mực thông thường.

---

6. Quan hệ vợ chồng không tốt (đối với visa diện vợ/chồng người Nhật)

Nếu đang xin visa vĩnh trú với tư cách vợ/chồng người Nhật, nhưng trong quá trình xét duyệt, cục xuất nhập cảnh phát hiện ra rằng quan hệ vợ chồng có vấn đề (ly thân, ly dị sắp xảy ra…), thì khả năng bị từ chối là rất cao.
Điều này nhằm tránh tình trạng người xin visa ly hôn ngay sau khi được cấp visa vĩnh trú – một thực tế đã từng xảy ra nhiều.

Nếu đã rõ ràng là sắp ly hôn, thì thay vì nộp hồ sơ xin vĩnh trú với thông tin không trung thực, hãy lựa chọn hình thức phù hợp hơn: Xin chuyển đổi sang visa “định cư” (定住者), nếu thỏa mãn các điều kiện như đã kết hôn từ 3 năm trở lên, hoặc có con chung.

---

7. Có mâu thuẫn với các giấy tờ đã nộp trước đây

Nếu nội dung các giấy tờ (như lý do xin visa, hồ sơ thuế, giấy xác nhận việc làm…) mâu thuẫn với các hồ sơ đã từng nộp trong quá khứ, thì có thể bị đánh giá là thiếu trung thực, dẫn đến bị từ chối.

Cục xuất nhập cảnh rất nghiêm khắc với việc khai không đúng sự thật, nên tuyệt đối không được làm giả hay thay đổi thông tin một cách tùy tiện.

---

8. Có visa dài hạn tại thời điểm nộp đơn nhưng bị rút ngắn trong quá trình xét duyệt

Một trong những điều kiện để được cấp visa vĩnh trú là: “đang giữ tư cách lưu trú hiện tại với thời hạn dài nhất mà loại visa đó cho phép”.
Điều này cần được đảm bảo không chỉ tại thời điểm nộp đơn, mà cả trong thời gian xét duyệt và khi được cấp phép.

Do đó, ngay cả khi đã nộp hồ sơ xin vĩnh trú, người nộp vẫn cần tiếp tục nộp đơn gia hạn visa hiện tại đúng thời hạn. Nếu bị rút ngắn thời gian lưu trú (ví dụ từ 3 năm xuống còn 1 năm), thì khả năng bị từ chối sẽ rất cao.

---

Các trường hợp được và không được cấp visa vĩnh trú vì có đóng góp cho Nhật Bản

Việc xét cấp visa vĩnh trú theo diện “có đóng góp cho Nhật Bản” yêu cầu cao hơn so với diện thông thường. Tuy nhiên, nếu người nước ngoài có những đóng góp được công nhận trong các lĩnh vực như:

• Ngoại giao
• Kinh tế, công nghiệp
• Văn hóa, nghệ thuật
• Giáo dục, nghiên cứu
• Thể thao
• Phúc lợi xã hội
• Hoạt động vì lợi ích công cộng

… thì điều kiện về thời gian cư trú có thể được nới lỏng từ 10 năm xuống còn khoảng 5 năm.

---

A. Các trường hợp được cấp visa vĩnh trú (tiêu biểu)

1. Nhà nghiên cứu khoa học công nghệ, đã công bố hàng chục bài báo khoa học tại Nhật Bản → Được công nhận có đóng góp nâng cao trình độ KH-CN của Nhật (cư trú 9 năm 5 tháng).
2. Vận động viên thể thao nghiệp dư đại diện Nhật Bản thi đấu World Cup, sau đó làm HLV → Được công nhận có đóng góp thúc đẩy thể thao (cư trú 7 năm 7 tháng).
3. Giáo sư âm nhạc tại đại học, hỗ trợ đào tạo nhạc công không vụ lợi → Góp phần phát triển văn hóa – giáo dục (cư trú 5 năm 10 tháng).
4. Nhà nghiên cứu văn học Nhật Bản, từng nhận Huân chương Mặt trời mọc hạng 3 cùng nhiều giải thưởng khác (cư trú tổng cộng 9 năm).
5. Giảng viên đại học lâu năm, được đánh giá có đóng góp cho giáo dục đại học.
6. Trợ lý giáo sư đại học, hoạt động nghiên cứu khoa học nổi bật, đăng nhiều bài báo, chỉ đạo hội nhóm nghiên cứu → Góp phần vào giáo dục và công nghiệp (cư trú tổng cộng 9 năm 5 tháng).
7. Trưởng nhóm phát triển hệ thống CNTT, có thành tích nổi bật và được đánh giá cao trong ngành.
8. Nhà ngoại giao làm việc lâu năm tại Nhật, được ghi nhận đóng góp trong lĩnh vực quan hệ quốc tế.
9. Nhà nghiên cứu có nhiều bài báo quốc tế, được mời phát biểu tại hội nghị, hợp tác nghiên cứu với doanh nghiệp Nhật → Được công nhận đóng góp trong lĩnh vực học thuật – kỹ thuật.
10. Trợ lý giáo sư đại học, nghiên cứu tại nước thứ ba theo diện phái cử → Góp phần vào lĩnh vực học thuật.

(… và rất nhiều trường hợp khác: giảng viên các ngành luật, CNTT, ngoại ngữ, khoa học thần kinh, sinh học, nghiên cứu y học, nông nghiệp, văn hóa địa phương, nghệ thuật truyền thống, thể thao Olympic, v.v…)

Những cá nhân này không chỉ giảng dạy, nghiên cứu trong thời gian dài tại Nhật, mà còn có thành tích được công nhận rộng rãi trong nước và quốc tế, có bài báo đăng trên các tạp chí uy tín, được mời làm báo cáo viên, giành các giải thưởng danh giá…
Ngoài ra, còn có các đóng góp giá trị xã hội như giảng dạy miễn phí, phát triển văn hóa vùng miền, giáo dục song ngữ, quảng bá Nhật Bản ra quốc tế…

---

B. Các trường hợp bị từ chối visa vĩnh trú dù nộp theo diện “có đóng góp”

1. Người xin visa làm trong lĩnh vực ngựa đua, tư vấn kinh doanh… nhưng chỉ mới cư trú tại Nhật 1,5 năm → Bị từ chối do thời gian cư trú quá ngắn.
2. Họa sĩ có nhiều tác phẩm và dự định hiến tặng sau này → Bị từ chối do từng liên quan đến lưu trú bất hợp pháp.
3. Giáo viên tại trường cho con em người nước ngoài → Bị đánh giá là chưa đủ tiêu chuẩn về “đóng góp xã hội”.
4. Làm giáo viên trung học và tham gia hoạt động tình nguyện dịch thuật → Bị từ chối vì không được xem là có đóng góp đủ lớn.
5. Doanh nhân khởi nghiệp tại Nhật nhưng doanh thu, đầu tư không đáng kể → Không được công nhận là có đóng góp kinh tế.
6. Nghiên cứu sinh đại học hoạt động trong phạm vi bình thường của sinh viên → Không được xem là có đóng góp học thuật nổi bật.
7. Quản lý cấp trung tại công ty đầu tư hoặc công ty CNTT → Không được xem là có đóng góp đặc biệt cho kinh tế Nhật.
8. Nhạc sĩ tổ chức biểu diễn, giao lưu âm nhạc giữa Nhật và quê nhà → Không được công nhận là đóng góp trong văn hóa nghệ thuật.
9. Tổ chức sự kiện giao lưu doanh nghiệp và biểu diễn nghệ thuật → Bị từ chối do chưa đủ chứng minh giá trị thực tế.
10. Trợ lý tại khoa y đại học, giảng dạy 5 năm → Bị đánh giá không đủ tầm ảnh hưởng để công nhận là đóng góp giáo dục.
11. Trợ giảng tiếng Anh tại trường trung học trong 7 năm → Không được công nhận tương đương với vị trí giảng viên đại học.

Nhìn chung, những trường hợp chỉ có đóng góp ở mức độ cá nhân, thiếu chiều sâu, chưa có ảnh hưởng rộng hoặc chưa đủ thời gian cư trú thì sẽ rất khó được công nhận theo diện đóng góp đặc biệt.